Tóm tắt nội dung: Dạy học lý luận chính trị có vai trò quan trọng trong công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên các trường đại học nói chung và Trường Đại học Công nghệ Miền Đông nói riêng. Thời gian qua, dạy học lý luận chính trị tại Trường Đại học Công nghệ Miền Đông, giảng viên và sinh viên đã thực hiện các nguyên tắc giáo dục chính trị, tư tưởng; đồng thời đổi mới phương pháp dạy học và đã đạt được những hiệu quả nhất định. Bên cạnh đó cũng không tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót. Bài viết này đánh giá tình hình và đưa ra một số giải pháp để góp phần đổi mới phương pháp dạy học các môn lý luận chính trị, nâng cao hiệu quả giáo dục chính trị tư tưởng tại Trường Đại học Công Nghệ Miền Đông trong thời gian tới.
Trường Đại học Công nghệ Miền Đông
Từ khóa: phương pháp dạy học, lý luận chính trị, tư tưởng chính trị.
Sinh viên là nguồn cho đội ngũ trí thức cho tương lai, họ không chỉ cần có kiến thức chuyên môn vững vàng mà cần có phẩm chất chính trị, đạo đức, kỷ năng và lý tưởng sống cao đẹp. Môn học lý luận chính trị trang bị cho sinh viên thế giới quan, nhân sinh quan cách mạng, phương pháp luận khoa học; đồng thời bồi dưỡng tư tưởng đạo đức, nhân cách cho sinh viên về lý luận và thực tiễn. Điều này cho thấy không có lĩnh vực nào của đời sống xã hội lại đứng ngoài chính trị cũng như phát triển kinh tế, văn hóa, đạo đức, lối sống, kỹ năng định hướng chính trị, đánh giá quá khứ, định hướng tương lai.
Nghị quyết số 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương VIII, Khóa XI về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục – đào tạo đã chỉ rõ: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp giảng dạy và học tập theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học, khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc, tập trung cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức kỹ năng, phát triển năng lực, chuyển từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã hội ngoại khóa, nghiên cứu khoa học”.
Lý luận là sản phẩm cao của nhận thức, của sự phản ánh hiện thực khách quan, tri thức lý luận là những tri thức khái quát tri thức kinh nghiệm. Lý luận hình thành trên cơ sở tổng kết kinh nghiệm nhưng không phải mọi lý luận điều xuất phát từ kinh nghiệm. Lý luận mang tính trừu tượng và khái quát cao nên nó đem lại sự hiểu biết sâu sắc về bản chất, tính quy luật của các sự vật, hiện tượng khách quan. Lý luận chính trị là bộ phận quan trọng trong kho tàng lý luận của nhân loại, giới hạn trong lĩnh vực chính trị, phản ánh muối quan hệ của các giai cấp trong việc giành và giữ chính quyền. Nói cách khác, lý luận chính trị là hệ thống tri thức về lĩnh vực khoa học về chính trị thể hiện thái độ, quan điểm lợi ích của giai cấp đối với quyền lực nhà nước trong xã hội có giai cấp, là kết quả hoạt động nghiên cứu khoa học và thực tiễn của các nhà nghiên cứu qua nhiều giai đoạn lịch sử. Lý luận chính trị được hiểu là hệ thống lý luận gắn liền với cuộc đấu tranh giữa các giai cấp trong việc giành và giữ, xây dựng chính quyền; lý luận chính trị phản ánh tính quy luật của các quan hệ kinh tế – chính trị – xã hội – văn hóa, thể hiện lợi ích và thái độ, quan điểm lợi ích giai cấp và quyền lực nhà nước. Về nguồn gốc, lý luận chính trị là sản phẩm của hoạt động nghiên cứu về lý luận và thực tiễn chính trị của giai cấp trong việc đấu tranh giành và bảo vệ chính quyền nhà nước. Về bản chất, lý luận chính trị phản ánh tính quy luật của các quan hệ xã hội thể hiện lợi ích giai cấp và các quyền lực của nhà nước. Về mục đích, lý luận chính trị nhằm trang bị thế giới quan khoa học để thực hiện mục tiêu lý tưởng của giai cấp.
Ở Việt Nam hiện nay, lý luận chính trị là hệ thống những quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối cách mạng Việt Nam, quan điểm của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước cùng với tinh hoa văn hóa của dân tộc Việt Nam và nhân loại. Hệ thống đó phản ánh tính quy luật của các quan hệ kinh tế – chính trị – văn hóa – xã hội, thể hiện lợi ích của giai cấp công nhân và nhân dân lao động đối với việc xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN, là công cụ bảo vệ và xây dựng Tổ quốc Việt Nam XHCN.
Theo Quyết định số 4890/QĐ-BGDĐT ngày 23/12/2019 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, các môn lý luận chính trị đối với trình độ đại học các ngành không chuyên trong các cơ sở giáo dục đại học gồm: Triết học Mác – Lênin, Kinh tế chính trị Mác – Lênin, Chủ nghĩa xã hội khoa học, Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam, Tư tưởng Hồ Chí Minh. Các nội dung trên nhằm mục tiêu trang bị cho người học thế giới quan, nhân sinh quan cách mạng, phương pháp luận khoa học, những kiến thức cơ bản cốt lõi về chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, nền tảng tư tưởng của Đảng, những vấn đề về độc lập dân tộc gắn liền với CNXH, xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền XHCN, đường lối phát triển kinh tế xã hội, phát triển giáo dục đào tạo, khoa học công nghệ, xây dựng văn hóa con người Việt Nam, tăng cường quốc phòng và an ninh, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN, tích cực hội nhập quốc tế và đồng thời bồi dưỡng tư tưởng, chính trị, đạo đức lối sống cho sinh viên.
Môn học Lý luận chính trị có vai trò quan trọng trong chương trình đại học. Do vậy, Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm đổi mới nâng cao chất lượng dạy học lý luận chính trị và đòi hỏi sự quan tâm của các cấp lãnh đạo của cả hệ thống chính trị. Thực hiện đổi mới phương pháp dạy – học ở các trường đại học nói chung, đổi mới phương dạy – học môn Lý luận chính trị nói riêng tại Trường Đại học Công nghệ Miền Đông là một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng của nhà trường thực hiện Nghị quyết số 29 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng “Về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa và hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng XHCN”. Qua thống kê cho thấy có nhiều phương pháp dạy học nhưng trong thực tế giảng viên thực hiện một số phương pháp dạy học sau đây:
Phương pháp nêu vấn đề: phương pháp nêu vấn đề được giảng viên chú trọng khi giảng các môn lý luận chính trị. Phương pháp này đòi hỏi kết hợp chặt chẽ với phương pháp thuyết trình, giảng viên và sinh viên cùng làm việc tích cực tìm ra chân lý. Khi giảng dạy, đa số giảng viên đã chuẩn bị câu hỏi xoay quanh nội dung của bài học buộc sinh viên phải tư duy, cuốn hút vào vấn đề học, tăng tính tích cực chủ động của sinh viên. Qua nội dung truyền đạt đã tạo điều kiện để sinh viên phát triển tư duy sáng tạo, họ có nhu cầu hứng thú muốn giải quyết vấn đề, củng cố kiến thức, vận dụng kiến thức, giảng viên chú ý bao quát lớp học vì vậy sinh viên không lơ là trong quá trình học tập. Đây là phương pháp đánh giá cao trong quá trình dạy học nhưng qua thực tế trao đổi, đa số giảng viên cho rằng có vận dụng phương pháp này nhưng chưa nhiều vì không phải lúc nào cũng tạo ra tình huống có vấn đề và chỉ có thế sử dụng được ở một số nội dung, mất nhiều thời gian so với các phương pháp khác trong khi hiện nay quy định thời lượng giảng dạy lý luận chính trị cũng khá hạn chế so với trước đây nhưng vẫn đòi hỏi lượng kiến thức rất lớn nên không có nhiều thời gian để thực hiện bằng phương pháp nêu vấn đề. Phương pháp này thường chỉ được các giảng viên có kinh nghiệm, có kiến thức uyên thâm sử dụng nhiều trong việc thực hiện bài dạy giỏi, hội giảng, còn đối với các giảng viên ít kinh nghiệm thì sử dụng phương pháp này khá hạn chế.
Phương pháp thuyết trình (phương pháp diễn dịch, quy nạp): phương pháp này đang được các giảng viên sử dụng phổ biến vì nó phù hợp với những lớp có nhiều sinh viên. Phương pháp này có những ưu điểm là khắc phục được những thiếu hụt về tư liệu và thông tin, truyền đạt những lượng thông tin lớn, đảm bảo tính chuẩn hóa của hệ thống tri thức cần chuyển tải cho sinh viên. Khi giảng dạy, hầu hết các giảng viên đã chú ý đến việc kết hợp việc sử dụng powerpoint, kết hợp các phương tiện để phục vụ công tác giảng dạy và đưa ra nhiều hình ảnh, bảng biểu, phim minh họa giúp bài giảng truyền tải được nhiều góc độ và sinh động. Bên cạnh mặt tích cực đó, khi giảng bằng phương pháp này, nếu quá lạm dụng sẽ làm cho sinh viên thụ động trong học tập, sinh viên chủ yếu nghe giảng viên giảng và học vở ghi, giáo trình là chính nên sinh viên ít đọc tài liệu có liên quan. Quá trình học tập của sinh viên chỉ đơn thuần là tiếp thu kiến thức từ người thầy. Khi sử dụng phương pháp này, vẫn còn một bộ phận giảng viên chưa đầu tư nhiều vào việc cập nhật giáo án powerpoint các hình ảnh minh họa làm cho quá trình thuyết trình khá cứng nhắc, chỉ mang tính chất lý luận dẫn đến chưa thật nói hết những điều mà giảng viên muốn truyền tải tri thức cho sinh viên.
Phương pháp thảo luận: đây là phương pháp bắt buộc trong giảng dạy. Đa số giảng viên chú trọng phương pháp này bằng cách xây dựng chi tiết kế hoạch thảo luận, hệ thống câu hỏi thảo luận, thời gian, cách thức thực hiện, tài liệu tham khảo. Thảo luận giúp sinh viên tìm ra được kiến thức mới dưới sự gợi mở của giảng viên, phát huy tính tích cực, chủ động trong học tập, tạo điều kiện phát triển kỹ năng nghe, kỹ năng nói, suy luận, kỹ năng tóm tắt nội dung, kỹ năng trình bày trước tập thể. Mặc dù được coi là phương pháp tích cực trong giảng dạy nhưng trong thời gian qua, phương pháp này đạt hiệu quả chưa cao vì khá nhiều lý do như: giảng viên chưa chuẩn bị tốt các câu hỏi, đáp án thảo luận vì còn xem nhẹ phương pháp thảo luận và chỉ chú trọng các phương pháp khác; sinh viên chưa học tập thảo luận nhiều, còn mơ hồ xem nhẹ phương pháp này và tính tự giác chưa cao; đề tài thảo luận có kiến thức xa rời với cuộc sống thực tế, chưa gắn với nội dung nghiên cứu học, chưa gắn với kiểm tra đánh giá kết quả học tập của sinh viên dẫn đến sinh viên chủ quan lơ là.
Ngoài các phương pháp trên, giảng viên còn sử dụng các phương pháp khác như: phương pháp thực hành và sử dụng các công cụ kỹ thuật, phương pháp kiểm tra, đánh giá, phương pháp trắc nghiệm khách quan và phương pháp sàng lọc, phương pháp hướng dẫn tự học… Những phương pháp này cũng đã phát huy tác dụng hấp dẫn sinh viên tương đối tốt trong các môn học lý luận chính trị trong một số bài giảng, tiết giảng với sự cố gắng đầu tư công sức của giảng viên.
Các Thầy Cô Giảng viên của Trường Đại học Công nghệ Miền Đông
Như vậy, giảng viên giảng dạy lý luận chính trị của nhà trường đã áp dụng nhiều phương pháp khác nhau nhằm kích thích tư duy, sáng tạo và phát huy tính tích cực, tự giác học tập của sinh viên. Các phương pháp dạy học trên còn một số hạn chế, song về cơ bản đã đảm bảo các yêu cầu về phương pháp dạy – học theo hướng tích cực chủ động, lấy người học làm trung tâm, góp phần quan trọng hình thành ở người học thế giới quan khoa học, lập trường tư tưởng, ý thức trách nhiệm của mình đối với đất nước, nhân dân.
Thực hiện Nghị quyết số 29 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về đổi mới phương pháp dạy – học và Quyết định số 4890 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Trường Đại học Công nghệ Miền Đông đã từng bước đổi mới phương pháp dạy – học nói chung và đổi mới phương pháp dạy học môn Lý luận chính trị nói riêng, đã từng bước đổi mới dạy và học theo hướng hiện đại, phát huy tính tích cực chủ động, sáng tạo vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học. Nhà trường tổ chức các buổi tập huấn, hội thảo cấp Khoa và cấp Trường về đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực của sinh viên, tập huấn đào tạo theo hệ thống tín chỉ, hội thảo chương trình các nghành học như Khoa Sức khỏe, Khoa Ô tô, Khoa Luật kinh tế… Qua các buổi tập huấn, hội thảo khoa học, nhà trường đã tiến hành đánh giá kết quả đã đạt được, những tồn tại, hạn chế và tìm ra nguyên nhân để từ đó đưa ra các giải pháp đổi mới phương pháp giảng dạy cho phù hợp, cũng như tiếp cận với những phương pháp dạy học tích cực mới. Bên cạnh đó, nhà trường nghiêm túc nhận xét đánh giá ,đưa ra nhận xét kịp thời về phương pháp giảng dạy của giảng viên.Vì vậy, trong những năm qua, phương pháp giảng dạy của nhà trường đã có những bước đổi mới theo hướng phát huy tính tích cực của người học, lấy người học làm trung tâm như: 100 % giảng viên sử dụng giáo án điện tử, thư viện số hóa thuận lợi cho giảng viên, sinh viên tra cứu thông tin. Những đổi mới trong phương pháp giảng dạy của giảng viên trong thời gian qua đã mang lại kết quả tích cực, riêng trong năm học 2021 – 2022 có 04 lượt giảng viên được nhà trường khen thưởng giảng viên dạy giỏi cấp trường, số sinh viên tốt nghiệp ra trường 1014 sinh viên trong đó khá giỏi 569 đạt: 56,11 %.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, việc đổi mới phương pháp giảng dạy của giảng viên còn bộc lộ những hạn chế thiếu sót nhất định, chưa phát huy tính tích cực của người học, chưa thật chú trọng phát huy phương pháp lấy người học làm trung tâm, vẫn còn tình trạng “đọc – chiếu – chép”. Thực tế vẫn còn giảng viên có kinh nghiệm sử dụng phần lớn thời gian cho việc giảng dạy phần khái niệm, đặc điểm, ý nghĩa so với các phần nội dung khác của bài học; có những giảng viến sau khi đọc khái niệm xong lại chiếu toàn bộ khái niệm cho sinh viên chép, sau đó mới tiến hành phân tích nội hàm khái niệm hoặc có giảng viên nói chậm khoảng 25-30 từ trên một phút để sinh viên ghi lại hoặc là vừa chiếu vừa nói chậm để sinh viên kịp ghi. Hoặc là khi giảng nội dung trọng tâm của bài, giảng viên vẫn chỉ sử dụng phương pháp duy nhất đó là thuyết trình bằng cách diễn dịch nội dung của vấn đề cần trình bày. Nhìn chung, trong tiết giảng lý thuyết, thảo luận trên lớp, giảng viên chủ yếu vẫn là độc thoại, sinh viên chủ yếu nghe, nhìn, ghi chép. Một số giảng viên còn lạm dụng phương pháp thảo luận nhóm, trong khi đó việc tổ chức thực hiện thảo luận nhóm lại không phát huy được tính chủ động sáng tạo của người học hoặc nội dung thảo luận chưa có chủ đề rõ ràng để người học vận dụng kiến thức và kỹ năng để giải quyết vấn đề; có giảng viên cho sinh viên chuẩn bị nội dung trên máy tính, rồi trình bày lại trong giờ thảo luận vì vậy chưa thể được tính ưu việt của phương pháp này và chưa có hiệu quả trong việc phát huy tính tích cực của người học.
Để đổi mới phương pháp dạy – học lý luận chính trị đòi hỏi có sự phối hợp của nhiều bộ phận chức năng song trực tiếp vẫn là giảng viên. Do đó, để góp phần đổi mới phương pháp dạy học, nâng cao hiệu quả giáo dục lý luận chính trị tại Trường Đại học Công nghệ Miền Đông trong thời gian tới đòi hỏi giảng viên và sinh viên cần tích cực thực hiện những nội dung sau đây
Tiến sĩ Bùi Quang Xuân -Giảng viên cao cấp Học viện Chính trị Hành chính Quốc Gia – Giảng viên Trường Đại học Công nghệ Miền Đông
Thứ nhất: giảng viên phải thực hiện tốt các quy định trong dạy học với vị trí, vai trò của giảng viên là chủ thể của hoạt động giảng dạy, xây dựng và thực thi kế hoạch dạy học để đạt được mục đích trong giáo dục. Do đó, trước khi thực hiện bài giảng, giảng viên phải có sự chuẩn bị giáo án và kế hoạch dạy học đầy đủ, công phu cho từng nội dung, từng chương. Trong kế hoạch dạy học phải thể hiện rõ những nội dung chủ yếu như: mục đích, yêu cầu; nội dung giảng dạy; câu hỏi cemina, câu hỏi thảo luận; nội dung tự nghiên cứu, bài tập; giáo trình, tài liệu tham khảo. Trong phần nội dung giảng dạy cần xác định nội dung trọng tâm, phần này cần sử dụng kết hợp các phương pháp giảng dạy để thực hiện giảng dạy lý thuyết trên lớp và nội dung hướng dẫn sinh viên nghiên cứu, nêu rõ yêu cầu cụ thể cần đạt được. Đề cương bài giảng phải đề ra yêu cầu đối với giảng viên và đối với sinh viên. Thực hiện bài giảng phải đảm bảo tính vừa sức của sinh viên, tránh truyền thụ kiến thức một chiều.
Thứ hai: giảng viên phải vận dụng linh hoạt, hiệu quả các phương pháp giảng dạy. Mỗi phương pháp dạy học (kể cả phương pháp truyền thống và phương pháp hiện đại) đều có thế mạnh riêng, không thể có một phương pháp dạy học nào thay thế hoàn toàn cho một phương pháp khác. Quán triệt quan điểm lịch sử – cụ thể, nguyên tắc vừa sức và ưu thế của từng phương pháp nên giảng viên cần phải biết vận dụng, kết hợp linh hoạt, hiệu quả các phương pháp giảng dạy nhằm phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của sinh viên. Trong quá trình giảng dạy, giảng viên cần áp dụng tổng hợp nhiều phương pháp giảng dạy như: nêu vấn đề, phương pháp diễn giảng, cemina, làm việc nhóm, phương pháp đóng vai, phương pháp mô phỏng… cho phù hợp với từng nội dung, từng đối tượng; kết hợp có hiệu quả sử dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy. Môn Lý luận chính trị là môn học đặc thù, khác với tất cả các môn học khác, môn học này mang tính khái quát và trừu tượng cao, có lập trường giai cấp rõ ràng nên trong quá trình giảng dạy, tùy theo nội dung của mỗi bài mà có sự lựa chọn, kết hợp nhiều phương pháp song phải xác định rõ mục đích cần đạt được.
Thứ ba: giảng dạy lý luận gắn liền với thực tiễn, lý luận được khái quát từ thực tiễn nên lý luận không phải là hệ thống các kiến thức đóng mà nó là hệ thống kiến thức mở, nó luôn gắn với hoạt động của xã hội loài người, được bổ sung bằng những tri thức mới mà nhân loại đã đạt được trong quá trình vận động của thực tiễn. Giảng dạy các môn khoa học này giúp người học hình thành quan điểm duy vật triệt để khi nhận thức về thế giới khách quan và vị trí vai trò của bản thân trong thế giới đó; nhận biết đúng đắn về xã hội đồng thời có những định hướng đúng đắn trong xây dựng, hoạch định chương trình, lựa chọn biện pháp phù hợp với hoạt động thực tiễn, đồng thời từ thực tiễn bổ sung và củng cố lý luận.
Thứ tư: sinh viên phải xây dựng kế hoạch học tập tốt để chủ động trong quá trình học. Xây dựng kế hoạch học tập tốt có mục đích, nội chương trình học tập cụ thể vừa đảm bảo tính chủ động trong lĩnh vực lĩnh hội tri thức, tính vững chắc của tri thức, tính mềm dẻo của tư duy, vừa phải biết lựa chọn những tri thức cơ bản để ghi nhớ luyện tập và vận dụng một cách hệ thống, sáng tạo. Thực tế cũng có nhiều sinh viên xây dựng được kế hoạch học tập tốt nhưng khi thực hiện lại không đảm bảo theo dúng kế hoạch đề ra và thường hay chán nản bỏ dở giữa chừng. Do vậy, bản thân mỗi sinh viên phải tự nghiêm khắc đối với bản thân mình, nhận thức được tầm quan trọng của kế hoạch học tập để có tinh thần và thái độ thực hiện một cách nghiêm túc, nếu không sẽ rất khó đạt được mục tiêu mong muốn của mình.
Thứ năm: sinh viên phải nắm được những kỹ năng nghe và ghi chép bài giảng của giảng viên ở trên lớp một cách có hiệu quả. Sinh viên đọc trước nội dung bài giảng, phải có tinh thần học tập nghiêm túc, hăng say đóng gióp ý kiến với tinh thần tôn trọng mọi người. Quá trình nghe giảng phải tập trung trí tuệ, không làm việc riêng, kết hợp nghe và ghi chép nội dung chính mà giảng viên nhấn mạnh, những ví dụ liên hệ thực tiễn cần thiết, sâu sắc của giảng viên, tránh ghi chép tràn lan, chép nhiều. Tập trung nghe giảng theo mạch phân tích của giảng viên để có thể theo kịp nội dung bài giảng, đánh dấu hoặc ghi chú những phần chưa rõ để tìm hiểu, cùng trao đổi với giảng viên. Tập trung chú ý những tình huống có vấn đề, những liên hệ,vận dụng lý luận môn học vào giải quyết những vấn đề cấp bách trong cuộc sống, những câu hỏi giảng viên nêu ra và những tài liệu cần nghiên cứu mở rộng nội dung mình được lĩnh hội.
Thứ sáu: sinh viên thường xuyên rèn luyện kỹ năng đọc sách, báo, giáo trình, tài liệu. Tùy theo loại sách và mục đích mà xác định các đọc nhanh hay chậm cho phù hợp, song dù với cách đọc nào cũng phải ghi tóm tắt lại những gì mình đã đọc.
Đối với đọc giáo trình, vừa đọc vừa ghi lại những ý chính, nội dung cơ bản của giáo trình, điều này không những phục vụ đắc lực cho môn học trước mắt mà còn có tác dụng to lớn trong việc hỗ trợ cho việc học tập nghiên cứu lâu dài của bản thân. Đọc giáo trình trước khi nghe giảng, đây là điều cần thiết vì đọc giáo trình trước khi nghe giảng không chỉ là yêu cầu mà còn là phương pháp tự học tích cực chủ động, xác định đọc trước để hình thành nội dung cần giải quyết của giảng viên,để định hướng cách ghi chép khi nghe giảng, xây dựng những câu hỏi khi đọc. Đọc giáo trình sau khi nghe giảng, mục đích hiểu sâu thêm, bổ sung phần ghi chép được trên lớp, vì thế phải đọc kỹ và có sự so sánh với bài giảng của giảng viên, hình thành những câu hỏi mới nếu có thể phát triển thành đề tài nghiên cứu khoa học của nhóm sinh viên. Giáo trình Lý luận chính trị được biên soạn cô đọng, khái quát nên cần đọc kỹ, suy ngẫm, liên hệ kiến thức của các môn học có liên quan để nắm vững tinh thần, nội dung cốt lõi của giáo trình.
Đối với đọc sách, báo, tài liệu tham khảo: phải lựa chọn sách, báo, tài liệu theo hướng dẫn của giảng viên. Bởi theo hướng dẫn của giảng viên, khi lựa chọn sách, báo, tài liệu sẽ giúp sinh viên tiết kiệm thời gian tìm tài liệu và phù hợp với nội dung đào tạo của nhà trường. Đối với đọc báo, phải rèn luyện phương pháp đọc nhanh; đối với đọc tài liệu, xem nhanh nội dung nào cần đọc, nếu có nội dung hay, nội dung không phù hợp với những gì đã học thì phải ghi lại tên tài liệu và số trang để có điều kiện tra cứu, trao đổi với bạn trong nhóm, với giảng viên hoặc tìm sách, tài liệu khác để làm rõ. Trong quá trình đọc sách, nghiên cứu tài liệu lý luận chính trị, sinh viên nên rèn luyện và hình thành thói quen đọc sách mỗi ngày. Sinh viên tự mình đấu tranh với bản thân, không vội vàng mà cần kiên nhẫn, không nên ngại mất thời gian để có được những suy nghĩ sâu, thấu đáo. Điều đó không có nghĩa là quá trình đọc sách, sinh viên không đọc lướt, đọc nhanh. Khi vốn kiến thức cơ bản về một số vấn đề nào đó đã chắc, đọc thêm để mở rộng tầm hiểu biết, rèn luyện cách đọc ở trình độ cao hơn nữa, sinh viên chỉ cần đọc nửa vấn đề còn lại, sau đó đối chiếu với cách giải quyết trong sách để khắc phục mặt hạn chế và phát huy khả năng tự suy nghĩ, tự sáng tạo.
Thứ bảy: sinh viên hình thành và phát triển kỹ năng làm việc nhóm. Hình thành nhóm nghiên cứu trên cơ sở tự nguyện, cầu tiến và tương đồng về sở thích, có sự thống nhất cao về quy tắc của nhóm sinh hoạt. Nội dung làm việc cơ bản của nhóm nghiên cứu đầy đủ các câu hỏi tự học, thảo luận cemina do giảng viên cung cấp, giải quyết tất cả mọi thắc mắc trong quá trình nghiên cứu tự học. Đặt vấn đề và giải quyết vấn đề trên cơ sở lý luận đã học. Khi làm việc nhóm phải đặt ra những câu hỏi: Tại sao? Vì sao, như thế nào? Cơ sở nào?… Đặt ra những câu hỏi tạo nên bối cảnh sinh động của làm việc nhóm, bởi khi đặt ra câu hỏi sẽ giúp các thành viên trong nhóm hình thành động cơ, mục đích ham muốn tìm tòi những điều mới mẻ và đi tìm câu trả lời cho đến khi cùng nhau giải quyết được mới thôi. Quá trình làm việc nhóm cần có sự tranh luận giữa các nhóm với nhau để kiểm tra bổ sung kiến thức cho nhau.
Tác giả: ThS. NGUYỄN HỮU CHỈNH Giảng viên Khoa Kinh tế – Quản trị – Luật
